لوله کشی صنعتی یا پایپینگ چیست؟ معرفی کاربردهای پایپینگ

به طور کلی سه نوع سیستم لوله کشی وجود دارد. سیستم لوله کشی صنعتی، سیستم لوله کشی شهری و ساختمانی و سیستم لوله کشی خطوط انتقال. هدف ما در این مقاله معرفی سیستم لوله کشی صنعتی یا پایپینگ (Piping) است.

پایپینگ شاخه ای از مهندسی مکانیک سیالات است که در صنایع مختلف از جمله نفت و گاز و پتروشیمی و همچنین سیستم های فاضلاب صنعتی کاربرد دارد. در این مقاله به معرفی پایپینگ یا همان لوله کشی صنعتی ، انواع محصولات پایپینگ و کاربردهایش می پردازیم.

آشنایی با پایپینگ

لوله کشی صنعتی یا پایپینگ (Piping) سیستمی صنعتی است که از اتصال گروهی از لوله ها و قطعات دیگر با هدف انتقال، توزیع، جداسازی، اختلاط، اندازه گیری و همچنین کنترل سیالات مختلف تشکیل شده است. این سیالات می تواند مایع یا گاز یا دوغاب باشد. همچنین به فرایند طراحی، ساخت و اجرای این سیستم، پایپینگ گفته می شود. این سیستم در نیروگاه ها، پالایشگاه ها، تصفیه خانه های آب و فاضلاب و کارخانه های صنعتی استفاده می شود.

تجهیزات اصلی پایپینگ چیست؟

همانطور که گفته شد پایپینگ یک سیستم صنعتی است که از اتصال لوله ها با قطعات دیگر تشکیل شده است. اما در این بخش میخواهیم به معرفی قطعات و تجهیزات اصلی پایپینگ بپردازیم. تجهیزات پایپینگ شامل موارد زیر است:

لوله (pipe):

اصلی ترین قسمت سیستم پایپینگ را لوله ها تشکیل می دهند. لوله یا pipe برای انتقال سیالات مورد استفاده قرار می گیرد. توجه داشته باشید که لوله (pipe) با تیوب (tube ) متفاوت است. از لوله برای انتقال سیالات استفاده می شود و از تیوب برای گردش سیالات استفاده می شود. در لوله کشی صنعتی 3 نوع لوله متفاوت وجود دارد که تفاوت آن ها در انتهای لوله است. این سه نوع لوله عبارتند از:

لوله با انتهای تخت - PE (Plain Ends)
لوله با انتهای رشته ای یا رزوه - TE (Threaded Ends)
لوله با انتهای پخ – BE (Beveled Ends)

اتصالات پایپینگ (pipe fitting):

اتصالات پایپینگ برای اتصال چند قسمت مختلف به کار می روند. وظیفه آن ها تغییر و توزیع جریان سیال، افزایش یا کاهش ظرفیت و... است. اتصالات لوله ها انواع مختلفی دارد از جمله: اتصالات جوشی، تبدیل، زانویی، سه راهی، کپ، بست لوله، اولت (O’let)، اتصالات ساکتی، اتصالات رزوه ای

فلنج لوله (pipe flange)

فلنج لوله، لوله ها و اجزای یک سیستم لوله کشی را با استفاده از اتصالات پیچ و مهره و واشر متصل می کند. رایج‌ترین فلنج‌های مورد استفاده عبارتند از فلنج گردن جوش، فلنج لغزشی، فلنج کور، فلنج جوش سوکت، فلنج رزوه‌دار و فلنج مشترک لبه (RTJ Flange).

شیر یا والف (Valve)

در هر سیستم لوله کشی، از شیرهایی برای محدود کردن، توقف یا کنترل جریان سیال استفاده می شود. به طور خاص، برخی از شیرهای صنعتی برای موارد زیر استفاده می شوند: کنترل سرعت خنک کننده آب از طریق خطوط خنک کننده برای تنظیم دما.

پیچ

برای اتصال فلنج ها از پیچ و مهره استفاده می شود. انتخاب مواد پیچ به متریال فلنج، شرایط و دما بستگی دارد.

ساپورت لوله

تکیه گاه های لوله به توزیع بار یا تنش ها در یک سیستم لوله کشی کمک می کند. این سیستم ها به ویژه برای کاهش شرایط غیرعادی، مانند نوسانات بار، تغییرات سریع دما، و جابجایی یا نشست سازه مهم هستند.

قطعات ویژه:

علاوه بر قطعات گفته شده، سیستم پایپینگ از قطعات دیگری نیز تشکیل می شود. این قطعات شامل صافی‌ها (strainers)، تله بخار (steam traps)، اتصالات انبساطی (expansion joints)، اوریفیس پلیت (orifice plates)، اوریفیس‌های محدود کننده (restriction orifices) می‌باشند.

انواع سیستم های پایپینگ

پایپینگ یا سیستم های لوله کشی در اکثر صنایع کاربرد دارند. با توجه به شرایط و نیازهای هر یک از این صنایع، سیستم های لوله کشی به انواع مختلفی تقسیم بندی می شوند که در اینجا با برخی از این سیستم ها آشنا خواهیم شد.

لوله کشی فرایندی

اصطلاح «لوله‌کشی فرآیندی» به طور کلی به سیستم لوله‌هایی اطلاق می‌شود که سیالات فرآیندی (مانند هوا، بخار، آب، گازهای صنعتی، سوخت‌ها، مواد شیمیایی) را در اطراف یک تأسیسات صنعتی حمل می‌کنند.

لوله کشی نیروگاهی چیست؟

اصطلاح «لوله‌کشی نیروگاهی» به سیستم‌های لوله‌کشی اطلاق می‌شود که برای توزیع بخار فشار بالا، آب با دمای بالا و فشار بالا، هوای فشرده و غیره استفاده می‌شوند. معمولاً این سیستم‌های لوله‌کشی در ساختمان‌هایی که برق تولید می‌کنند، کارخانه‌های صنعتی، و همچنین سیستم های سرمایش و گرمایش یافت می‌شوند.

تفاوت بین لوله کشی نیروگاهی و لوله کشی فرآیندی به نوع و کیفیت ماده ای که هر سیستم حمل می کند مربوط می شود.